Sejm 19 maja 2019 r. uchwalił ustawę, która wprowadza do Kodeksu spółek handlowych nowy typ spółki prawa handlowego – Prostą Spółkę Akcyjną (PSA) – łączącą w sobie rozwiązania oraz cechy spółki z o.o. oraz spółki akcyjnej.
Dla kogo najlepszym rozwiązaniem będzie Prosta Spółka Akcyjna?
PSA została opracowana przede wszystkim jako typ spółki umożliwiający, a przede wszystkim ułatwiający inwestowanie w nowe technologie oraz działalność innowacyjną.
Zgodnie z założeniami przedstawianymi już w 2016 r. przygotowanymi przez Ministerstwo Rozwoju przepisy dotyczące PSA zostały sporządzone głównie z myślą o start’upach.
Ustawodawca nie wprowadzał jednak graniczeń sektorowych, więc PSA będzie mógł założyć każdy przedsiębiorca, któremu odpowiadają jej cechy oraz któremu zależy na szybkim zarejestrowaniu spółki, rozpoczęciu działalności oraz uproszczonej (odformalizowanej) formie jej prowadzenia.
Czym będzie wyróżniać się Prosta Spółka Akcyjna?
Przede wszystkim PSA będzie wyróżniać się uproszczoną formą zawiązania spółki. Będzie mogła zostać zarejestrowana elektronicznie za pośrednictwem systemu S24 albo założona tradycyjnie w formie aktu notarialnego – w przypadku wniesienia wkładów niepieniężnych.
Zgodnie z założeniami prosta spółka akcyjna ma być przystępna dla każdego przedsiębiorcy, który będzie chciał ją założyć. W odróżnieniu od spółki z o.o. czy spółki akcyjnej do PSA będzie można wnieść też wkład w postaci know-how oraz usług.
PSA będzie wyróżniała się wymaganą ustawowo minimalną wysokością kapitału akcyjnego, który będzie wynosił 1 złoty, a sama wysokość kapitału akcyjnego nie będzie określana w umowie spółki. Warto przypomnieć, że w spółce z o.o. kapitał wynosi obecnie 5 000, natomiast w spółce akcyjnej 100 000 zł.
Przepisy dotyczące PSA przewidują również możliwość utworzenia tzw. akcji beznominałowych – które akcjonariusze otrzymają np. za wkład intelektualny w rozwój spółki czy za opracowanie pomysłu na innowacyjny produkt lub usługę.
PSA będzie mogła zawiązać jedna lub kilka osób (akcjonariuszy). Wyjątek stanowi jednoosobowa spółka z o.o., która nie może założyć PSA.
Akcje
Akcje PSA nie będą miały formy dokumentu. Nastąpi tzw. dematerializacja, co oznacza, że papierowy dokument akcji (zarówno imiennej jak i na okaziciela) otrzyma formę zapisu cyfrowego w systemie teleinformatycznym. Każda prosta spółka akcyjna będzie musiała prowadzić rejestr akcjonariuszy w formie elektronicznej np. przez podmiot uprawniony do prowadzenia rachunków papierów wartościowych, kancelarie notarialne itp.
Struktura Organów
Ustawodawca umożliwił wybór ustanowienia w PSA zarządu albo rady dyrektorów.
Zarząd będzie mógł składać się z jednego albo większej liczby członków i będzie zajmował się prowadzeniem spraw spółki, reprezentując ją na zewnątrz. Członkowie zarządu będą powoływani, odwoływani oraz zawieszanie w czynnościach przez akcjonariuszy w formie uchwały. Należy jednak zauważyć, że w przypadku ustanowienia w spółce rady nadzorczej (co jest fakultatywne), członków zarządu będzie powoływała, odwoływała oraz zawieszała w czynnościach rada nadzorcza a nie akcjonariusze.
Rada dyrektorów – w przypadku ustanowienia będzie zajmowała się prowadzeniem spraw spółki oraz reprezentowała ją na zewnątrz – analogicznie jak zarząd. Rada dyrektorów będzie mogła składać się z jednego albo większej liczby dyrektorów, którzy mogą być powoływani, odwoływani oraz zawieszani w czynnościach przez akcjonariuszy w formie uchwały.
Ponadto, jak już wyżej wspomniano powyżej będzie istniała możliwość powołania rady nadzorczej, która – w przypadku jej utworzenia – będzie składała się co najmniej z trzech członków, powoływanych i odwoływanych uchwałą akcjonariuszy, chyba że w umowa będzie stanowiła inaczej. Rada nadzorcza zajmie się stałym nadzorem nad działalnością spółki, przy czym nie będzie miała prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń w tym zakresie.
Ostatnim organem PSA będzie walne zgromadzenie prostej spółki akcyjnej, które tworzą wszyscy akcjonariusze. Uchwały akcjonariuszy będą mogły być podejmowane na walnym zgromadzeniu albo poza walnym zgromadzeniem na piśmie albo przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Obrady będą mogły być prowadzone np. w formie wideokonferencji – jedynym wymogiem będzie zapisanie tego sposobu komunikowania się w umowie spółki.
Odpowiedzialność organów
Akcjonariusze nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a odpowiedzialność osób wchodzących w skład organów jest ograniczona podobnie jak w spółce z o.o. Członek zarządu może się zatem uwolnić od tej odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości, wydano postanowieni o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody. Za zobowiązania PSA nie ponoszą jednak odpowiedzialności członkowie rady dyrektorów.
Ochrona wierzycieli
W celu ochrony wierzycieli, postanowiono m.in., że:
- żadna z wypłat dokonywanych na rzecz akcjonariusza nie może zagrażać wypłacalności spółki, np. przed wypłatą dywidendy bądź innych świadczeń, organ zarządzający będzie musiał zweryfikować wpływ takiej wypłaty na płynność finansową spółki
- na pokrycie strat należy zasilić kapitał akcyjny, przeznaczając na ten cel co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, jeżeli kapitał ten nie osiągnął 5% sumy zobowiązań spółki wynikającej z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy,
- w toku likwidacji zbycie składników majątku spółki na rzecz byłego członka organu zarządzającego wymagać będzie uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością trzech czwartych głosów, oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę ogólnej liczby akcji,
- zbycie składników majątku na rzecz likwidatora, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest on powiązany osobiście lub gospodarczo, będzie zakazane,
- podział mienia po likwidacji spółki między akcjonariuszy możliwy będzie dopiero po zaspokojeniu albo zabezpieczeniu wszystkich wierzycieli znanych spółce, również tych wierzycieli, którzy wystąpili o to w toku likwidacji,
- wierzyciel spółki będzie mógł wnieść sprzeciw względem przejęcia całego majątku spółki przez określonego akcjonariusza. W takim wypadku o możliwości takiego przejęcia rozstrzygać będzie sąd rejestrowy.
Łączenie, Przekształcenie oraz Likwidacja Prostej Spółki Akcyjnej
Prosta spółka akcyjna będzie mogła zostać połączona z inną spółką prawa handlowego. Ponadto, PSA będzie mogła zostać przekształcona np. w spółkę partnerską, z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjną. Ta zasada działa również w drugą stronę, inną spółkę handlową będzie można przekształcić w PSA.
Likwidacja PSA będzie możliwa w tzw. formie uproszczonej, tj. bez konieczności spieniężania majątku posiadanego przez spółkę i spłaty jej zobowiązań wierzycielom. Uproszczona forma likwidacji prostej spółki akcyjnej będzie możliwa w przypadku, gdy co najmniej jeden z akcjonariuszy, za zgodą sądu rejestrowego, przejmie majątek spółki i odpowiedzialność za jej zobowiązania.
Biorąc pod uwagę szereg udogodnień (minimum formalności oraz pełna elektronizacja procedur) bardzo prawdopodobne jest, że prosta spółka akcyjna już niedługo będzie obok spółki z o.o. jedną z najchętniej wybieranych form prowadzenia działalności gospodarczej.
Przepisy dotyczące Prostej Spółki Akcyjnej początkowo miały zacząć obowiązywać już od 1 marca 2020 r. jednakże ustawodawca opóźnił termin wprowadzenia nowego typu spółki. Aktualnie data wejścia przepisów dotyczących PSA pokrywa się z datą wejścia w życie przepisów o elektronicznym postępowaniu rejestrowym, czyli na 1 marca 2021 r.
Apl. adw. Paulina Różycka
